Birleşmiş Milletler (BM) tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre, Afganistan’da Taliban yönetimi şiddete maruz kalan kadınları ‘koruma sağlama’ iddiasıyla hapse gönderiyor. BM’ye göre bu uygulama şiddete uğramış kadınların zihinsel ve fiziksel sağlığına zarar veriyor. Taliban yönetiminin devlete ait kadın sığınma evlerini de kaldırdığı belirtiliyor.
Afganistan, kadın haklarını en fazla baskılayan ülkelerden biri. BM Afganistan Yardım Misyonu’na (UNAMA) göre, Taliban’ın 20 senenin ardından yeniden kontrolü ele geçirdiği ülkede kadın ve kız çocuklar eskiden beri toplumsal cinsiyetleri nedeniyle yüksek şiddete maruz kalıyor. Ancak, Taliban’ın Ağustos 2021’de yeniden yönetime gelmesiyle yaşanan ekonomik, mali ve insani krizlerle bu uygulamalar daha da yaygınlaştı.
UNAMA, Afganistan’daki kadınların gittikçe daha fazla evlerine kapatıldığını, bu durumun aile içi şiddete karşı daha kırılgan hale gelmeleriyle sonuçlandığını bildirdi.
TALİBAN, ERKEK AİLE ÜYELERİNDEN ‘TAAHHÜT’ İSTİYOR
Rapora göre, Taliban 2021’de iktidara gelmeden önce Afganistan’da devlete ait 23 kadın koruma ya da sığınma merkezi vardı ancak tümü ortadan kayboldu. Taliban yetkilileri UNAMA’ya kadınların eşleri ya da erkek aile üyeleriyle olması gerektiğini bu nedenle sığınma evlerine gerek olmadığını söyledi. Yetkililer, erkek aile üyelerinden şiddete maruz kalan kadını incitmemek üzere ‘taahhüt’ istediklerini söyledi.
Kalacak erkek akrabasının olmadığı veya güvenlik endişelerinin olduğu durumlarda ise mağdur kişi ‘korunma için’ hapishaneye gönderiliyordu. UNAMA, bazı uyuşturucu bağımlılarının ve evsizlerin de başkent Kabil’de bu şekilde barındırıldığını kaydetti.
UNAMA bunun ‘özgürlüğün rastgele alıkonulmasıyla sonuçlanacağını’ ifade ederek, “Halihazırda kırılgan durumda olan kadınların cezai bir ortamda hapsedilmesi onların zihinsel ve fiziksel sağlıklarını da olumsuz yönde etkileyecek, yeniden mağdur edilmelerine neden olacak ve serbest bırakıldıklarında onları ayrımcılık ve damgalanma riskiyle karşı karşıya bırakacaktır” açıklamasında bulundu.
BM: KADINLAR TALİBAN’IN KEYFİ UYGULAMALARINDAN DAHA ÇOK KORKUYOR
UNAMA, 15 Ağustos’tan sonraki bir yıl içinde Taliban yönetiminin toplumsal cinsiyet kaynaklı şiddet şikayetlerini ele alış biçiminin ‘belirsiz ve tutarsız’ olduğunu belirtti. Örneğin, cezai ve sivil şikayetler arasında belirgin bir ayrım olmaması kadınlar ve kız çocuklar için etkin yasal koruma sağlanmasını güvence altına alınmamasına yol açıyor.
Rapora göre kadın personel yokluğunda şikayetleri çoğunlukla ele alan erkek personel, ‘mağdurları, şikayette bulunmaktan caydırmaya ve engellemeye’ çalışıyor. Şiddet mağdurlarına artık şikayetleriyle ilgili hukuki ve tazminat da dahil olmak üzere telafi güvencesi verilmiyor. UNAMA, kadınların Taliban hükümetinin keyfi uygulamalarından daha çok korktuklarını ve adalet aramamayı tercih ettiklerini aktarıyor.
‘KADIN HAKLARINI İLERLETME ÇABALARI NEREDEYSE TAMAMEN KAYBOLDU’
Afganistan’da 2001 ve 2021 yılları arasında yasal ve siyasi reformlarla kadın haklarını ilerletme çabaları olsa da Taliban’la birlikte bunların ‘neredeyse tamamı ortadan kayboldu.’
Taliban hükümeti, 2021’de yeniden iktidara geldiğinden bu yana kadınlara çalışma ve eğitim hakkı verme gibi önceki vaatlerinin tamamından döndü. Afganistan’da kız çocukların yalnızca ilkokula gitmesine izin veriliyor. Kız çocukların ve kadınların okula ve üniversite sınıflarına girmeleri de yasaklandı. Parklara, spor salonlarına ve havuzlara girmelerine izin verilmiyor. Güzellik salonları kapatılırken, kadınların sadece gözlerini gösterecek şekilde giyinmesi gerekiyor. 72 kilometreden fazla yolculuk yapacaklarsa kendilerine bir erkek akrabanın eşlik etmesi gerekiyor. (BBC Türkçe)
